Dźwignia finansowa forex – Kalkulator dźwigni

Poznaj zasady działania dźwigni finansowej. To nic trudnego.
Źródło: Yogendra Singh / Pexels

Działanie dźwigni nikomu nie jest obce. Każdy je dobrze zna. Dźwignie nie są niczym nadzwyczajnym. Występują na przykład w nożyczkach lub w doskonale znanej huśtawce. Dźwignia jest również wykorzystywana w sztukach walki. Po co? Przede wszystkim stosuje się ją po to, by za sprawą jak najmniejszego wysiłku pokonać większego i mocniejszego przeciwnika. Dźwignia jest więc narzędziem, które pomaga niewielkim wysiłkiem uzyskać widoczne i duże rezultaty. Dźwignia finansowa działa na bardzo podobnych zasadach. Jest to relacja wielkości kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego. Dźwignia pomaga w zwielokrotnieniu wyniku finansowego firmy. Jak działa? I jak się ją stosuje?

Skocz do kalkulatora dźwigni finansowej ↓

Dźwignia finansowa - instrument w zarządzaniu przedsiębiorstwem

W odpowiedzialnym zarządzaniu przedsiębiorstwem wykorzystuje się różnego rodzaju instrumenty finansowe. Wśród nich występują tak zwane dźwignie. Można wyróżnić tutaj trzy rodzaje dźwigni:

• Dźwignia finansowa - wykorzystuje się ją wtedy, gdy przedsiębiorstwo angażuje kapitał obcy, od którego musi płacić odsetki. Określa ona efekty dochodowe, jakie są uzależnione od uzyskiwanej rentowności kapitału własnego.
• Dźwignia operacyjna - określa strukturę aktywów i ich wykorzystanie. Efektem jej stosowania jest wzrost wykorzystywania zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa
• Dźwignia łączna – jest to dźwignia całkowita, na którą składa się dźwignia operacyjna i dźwignia finansowa.

Definicja dźwigni finansowej

Dźwignię finansową można definiować na kilka sposobów. Najbardziej znane definicje są ujmowane w kontekście ekonomicznym i rynku Forex.

Dźwignia finansowa, definiowana w kontekście ekonomicznym, oznacza udział kapitału obcego w całkowitym kapitale przedsiębiorstwa, który jest wykorzystywany do finansowania działalności firmy. Stanowi on koszt stały, niezależny od wyniku operacyjnego. Dźwignia w tym ujęciu pozwala określić, czy korzystanie z kapitału obcego będzie bardziej opłacalne niż korzystanie wyłącznie z kapitału własnego.

Dźwignia finansowa, definiowana w kontekście rynku Forex, to instrument, który jest powiązany z koniecznością posiadania depozytu zabezpieczającego. Powoduje brak konieczności wnoszenia pełnej kwoty tak zwanego instrumentu pochodnego. Pozwala na otwieranie pozycji o wartości nominalnej wyższej, niż wpłacony depozyt. W zależności od poziomu stosowanej dźwigni finansowej, depozyt zabezpieczający, konieczny do przeprowadzenia transakcji, stanowi określony procent nominalnej wartości transakcji. Zakładany efekt, to osiągnięcie wysokich zysków przy inwestowaniu dużo niższego kapitału. Zagrożeniem w tym przypadku jest wysokie ryzyko finansowe transakcji tego typu. Dźwignia finansowa zachęca często do nadmiernego ryzyka na rynku Forex. Stwarza możliwości osiągania bardzo wysokich zysków przy niewielkim depozycie, czyli niewielkim zaangażowaniu środków własnych. To duża pokusa, jednakże trzeba mieć zawsze na uwadze, że mechanizm lewarowania przy pomocy dźwigni finansowej jest dość ryzykowny i działa niestety w obie strony.

Są jednak czynniki, które ograniczają to ryzyko. Są to określone zasady ekonomiczne:

1. wielkość pojedynczej straty nie powinna przekraczać 2–3% wartości rachunku,
2. wielkość transakcji nie powinna przekraczać 3-krotności posiadanego kapitału,
3. im mniej kapitału, tym mniejsza powinna być wartość pojedynczej jednostki inwestycyjnej.

Dźwignia finansowa – obszary zastosowań

Dźwignia finansowa może być stosowana w procesie planowania przy wyborze optymalnych wariantów przyrostu w finansach przedsiębiorstwa. Innym obszarem zastosowań jest badanie zmiany sposobów finansowania na zmianę rentowności kapitału własnego. W obszarze transakcji na rynku obrotu walutami jest narzędziem, które pozwala inwestorowi dysponować dużo większym kapitałem niż fizycznie jest w jego posiadaniu. Dźwignia finansowa ma zastosowanie również przy obrocie akcjami na giełdzie papierów wartościowych. Inwestor dysponujący niewielkim kapitałem może rozpocząć inwestycje na giełdzie. Dodatkową funkcją stosowania dźwigni finansowej jest wysokość wyliczanego podatku dochodowego od transakcji zawieranych przy jej użyciu. Kredyt stanowiący integralną część takich operacji generuje koszty, które obniżają podstawę opodatkowania.

Dźwignia finansowa – mechanizm działania

Dźwignia finansowa pokazuje przede wszystkim zależność, jaka zachodzi między zmianą wartości zysku operacyjnego, a zmianą wartości zysku netto. Jest instrumentem określającym ryzyko finansowe, niezbędne do właściwego sposobu finansowania działalności przedsiębiorstwa. Dźwignia finansowa bazuje bowiem na fakcie, iż koszt kapitału obcego jest stały i niezależny zarówno od zysków przedsiębiorstwa, jak i od wahań sprzedaży. Struktura kapitału finansującego działalność inwestycyjną jak i bieżącą w przedsiębiorstwie ma zasadnicze znaczenie dla rentowności i stopnia podejmowanego ryzyka. Podstawą uruchomienia dźwigni finansowej stanowi więc wyliczenie, wskazujące, że kapitał zewnętrzny może być uruchamiany jedynie w przypadku, kiedy jego koszt jest niższy niż rentowność przedsięwzięcia. Natomiast samo określanie progu rentowności opiera się na podziale wszystkich kosztów na koszty tak zwane stałe i zmienne. Koszty stałe nie zależą od wielkości produkcji. Koszty zmienne są natomiast wprost zależne od wielkości produkcji. Suma kosztów zmiennych i kosztów stałych składa się na koszty działalności przedsiębiorstwa. Wielkość progu rentowności określa się wyliczeniem według matematycznego wzoru z zastosowaniem wskazanych wartości do jednostkowej ceny zbytu produktu lub towaru. Uzyskany wynik oznacza wolumen sprzedaży, który musi zapewnić zwrot poniesionych kosztów na produkcję. Pełną analizę uzyskuje się wyliczając poziom dźwigni całkowitej, wzbogaconej  o wyliczone wyniki dźwigni operacyjnej.

Limity obowiązujące w Unii Europejskiej

W ostatnich latach wiele się zmieniło. Z dniem 1 sierpnia 2018 roku ESMA (European Securities & Markets Authority) wprowadziła znaczące zmiany na rynku finansowym Forex i CFD. Zmiany te objęły klientów detalicznych (indywidualnych) w zakresie obniżonej dźwigni finansowej (od 30:1 na główne pary walutowe do 2:1 na kryptowalut). Dodano również zabezpieczenie chroniące przed ujemnym saldem.

Dźwignia 30:1 – główne pary walutowe:

• EUR – Euro,
• USD – Dolar amerykański,
• JPY – Jen Japoński,
• CAD – Dolar kanadyjski,
• CHF – Frank Szwajcarski,
• GBP – Funt Szterling.

Dźwignia 20:1 – indeksy giełdowe, pozostałych walut i złota:

• Dow Jones,
• S&P 500,
• DAX 30,
• FTSE 100,
• CAC 40,
• Nikkei 225,
• EURO Stoxx 50,
• ASX 200,
• Pozostałe waluty,
• Złoto.

Dźwignia 10:1

Pozostałe surowce, towary (oprócz złota), a także pozostałe indeksy giełdowe.

Dźwignia 5:1

Kontrakty na akcje i pozostałe instrumenty.

Dźwignia 2:1

Kryptowaluty.

Stopień dźwigni finansowej  – czyli wyniki końcowe stosowania

Wyniki, jakie można uzyskać stosując dźwignię finansową, czyli wprowadzając kapitał zewnętrzny do przedsiębiorstwa, mogą być dodatnie lub ujemne. Jest to tak zwany stopień dźwigni finansowej. Dodatni jest wtedy, gdy rentowność kapitału własnego zostanie podwyższona przez wzrost udziału kapitałów zewnętrznych. Oznacza to, że pomimo zaciągniętego kredytu, zysk z zainwestowanego kapitału własnego będzie wyższy. W gospodarce z drogimi kredytami, uzyskanie dodatniej dźwigni finansowej polega na stymulowania efektywności operacyjnej. Wynik ujemny oznacza efekt odwrotny, znany pod nazwą maczugi finansowej.

Dźwignia finansowa na rynku instrumentów pochodnych

Efekt dźwigni finansowej wykorzystywany jest również i na rynku instrumentów pochodnych, gdzie powoduje zwiększanie potencjalnych zysków wskutek angażowania jedynie wymaganego depozytu w wysokości 5-15% wartości zawieranej transakcji. Dla inwestora oznacza to, że angażując niewielką część kapitału może mieć zyski (ale i straty) takie same, jak przy inwestycji pełnym kapitałem.

Dźwignia finansowa w instytucjach kredytowych

W tym miejscu dźwignia finansowa wyraża stosunek posiadanych  aktywów, zobowiązań dotyczących płatności, dostawy lub dostarczenia zabezpieczenia, zobowiązań z tytułu otrzymanych środków finansowych, zaciągniętych zobowiązań i umów –  do funduszy własnych danej instytucji. Nie dotyczy to zobowiązań które można wyegzekwować wyłącznie w przypadku likwidacji instytucji kredytowej.

Analiza dźwigni finansowej

1. Dźwignia finansowa w kontekście stopnia ujemnego określa ryzyko niewypłacalności przedsiębiorstwa w wyniku nadmiernego poziomu zadłużenia, które powoduje wysokie koszty jego obsługi. Stopień ryzyka rośnie wraz ze wzrostem kosztów finansowania spowodowanych wzrostem stóp procentowych.
2. Warunkiem koniecznym wystąpienia dodatniego efektu dźwigni finansowej jest uzyskanie takiej wartości zysku operacyjnego, która będzie większa od iloczynu stopy oprocentowania długów (kredytów i pożyczek) i wartości ogółem zainwestowanego w przedsiębiorstwo kapitału.
3. Mechanizm dźwigni finansowej polega na wykorzystywaniu kapitałów obcych w celu podniesienia efektywności wykorzystania kapitałów własnych.

Stosowanie dźwigni finansowej pozwala na uzyskanie dwóch zasadniczych korzyści. Po pierwsze można wykorzystać dodatni efekt dźwigni finansowej i przez to zwiększyć stopę zwrotu z kapitału własnego. Po drugie można zwiększyć wartość aktywów bez potrzeby inwestowania dodatkowego kapitału własnego.